مقاله:تحلیلی بر طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی/عباس ابوطالبی

پایگاه خبری شمس شهرستان مبارکه – مدتی هست که از گوشه و کنار رسانه ها از تصویب شدن طرحی تحت عنوان«استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی» به گوش می رسد به همین دلیل لازم دیدم نکاتی را پیرامون این طرح به اطلاع شما همشهریان گرامی برسانم.

طرح استانی شدن حوزه های انتخابیه مجلس شورای اسلامی نخستین بار در سال 1378 در دوره پنجم قانونگذاری مجلس ارائه شد و دومین بار تعدادی از نمایندگان مجلس ششم آنرا در سال 1381 عینآ تقدیم مجلس نمودند.نمایندگان مجلس هفتم نیز در سال 1386 طرح استانی شدن انتخابات مجلس را پس از اعمال تغییرات در طرح های نمایندگان مجلسین پنجم و ششم ارائه کردند.در نخستین طرح مصوب مجلس ششم، محدوده جغرافیایی هر استان حوزه انتخابیه مجلس شورای اسلامی می شد؛اما داوطلبان نمایندگی می بایست در یکی از شهرستان های استان ثبت نام کنند و مجموع آرای هر داوطلب در کل استان ملاک راهیابی وی به عنوان نماینده استان از آن شهرستان به مجلس محسوب می شد.اما شورای نگهبان به دلیل ایراد مغایرت با موازین شرع و قانون اساسی نخستین طرح مصوب مجلس ششم را رد نمود و به مجلس شورای اسلامی برگرداند.ایرادات شورای نگهبان عمدتآ بر چهار محور،تشدید اختلافات محلی و قومی و قبیله ای،کاهش مشارکت مردم در انتخابات،افزایش هزینه عمومی وایجاد تبعیض ناروا مبتنی بود. مزایای استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی؛1-پرداختن بهتر نمایندگان به وظایف ملی2-تقویت نقش شوراهای محلی؛شوراهای محلی جایگزین مناسبی برای ایفای نقش نمایندگان برای پیگیری مطالبات و انتظارات مردم محل هستند.3-گسترش فرهنگ و اندیشه حزب؛با استانی شدن انتخابات داوطلبان نمایندگی عملآ روی فهرست های جداگانه ای قرار می گیرند و معرفی آنان به گروههای سیاسی واگذار می گردد به این ترتیب مردم به انتخاب افکار و برنامه های احزاب و گروههای سیاسی خواهند پرداخت.4-کاهش د رگیری های قومی قبیله ای؛ارتباطات قومی قبیله ای انتخاب کنند گان و انتخاب شوندگان از مهم ترین عوامل پیروزی داوطلبان در انتخابات مجلس شورای اسلامی است.که این مورد باعث می گردد داوطلب اصلح به لحاظ تخصص و بینش سیاسی وجود داشته باشد اما بدلیل نداشتن تعلقات قومی قبیله ای از انتخاب شدن باز بماند که با استانی شدن انتخابات زمینه انتخاب افراد شایسته و توانمند و فکور فراهم می گردد و باعث کاهش رفتار های مبتنب بر عاطفه و احساسات قومی قبیله ای می گردد.5-کنترل تخلفاتی نظیر خرید رای؛با استانی شدن انتخابات،از آنجا که داوطلبان باید در حوزه های انتخابیه بزرگتری به رقابت بپردازند،لذا توان آنها برای انجام تخلفاتی نظیر خرید رای تا حدود زیادی کاهش می یابد.

به هر حال در صورت تصویب این طرح،در انتخابات مجلس شورای اسلامی محدوده جغرافیایی هر استان به عنوان حوزه انتخابیه اصلی و حوزه های انتخابیه موجود تابعه استان،حوزه انتخابیه فرعی محسوب می شود،و هر یک از رای دهندگان می توانند برای کلیه کرسی های استانی،نماینده انتخاب کنند.

عباس ابوطالبی ،کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس