تذکر به رسانه‌ها نه عجیب است نه جدید/ دولت تعهد کرده شکایت نکند
مشاور فرهنگی رئیس جمهور گفت: دولت تعهد کرده که از رسانه‌ها شکایت نکند اما هیئت نظارت بر مطبوعات تابع و فرمانبر دولت نیست بلکه نهادی مستقل و فرابخشی است که می‌تواند در مورد تخلفات رسانه‌ها تصمیم بگیرد.
به گزارش خبرنگار مهر، حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئییس جمهور، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) و استاد دانشگاه در رشته علوم ارتباطات اجتماعی شنبه شب به مناسبت روز خبرنگار با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما که به همین مناسبت به موضوع «ارتباط رسانه و حاکمیت» اختصاص داشت، در این خصوص گفت: یکی از اولین وظایف دولت این است که اطلاعات را حق عموم مردم بداند؛ اطلاعاتی که جنبه محرمانه ندارد و به دلایل امنیتی، مصالح کشور اقتضا نمی‌کند که پنهان بمانند.
وی با بیان اینکه اگر ما بر این باور هستیم، باید قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اجرا شود، افزود: این دولت با آئین‌نامه ضعیفی در رابطه با اجرای این قانون مواجه بود طوری که قانون را غیرقابل اجرا کرده بود. اما دولت با بررسی تجربیات اجرای قوانین کشورهای مختلف درباره انتشار اطلاعات، شورایی تشکیل داد و خوشبختانه اکنون این شورا آئین نامه‌ای را در این زمینه تدوین کرده است که در دو هفته آینده برای تصویب، در دستور کار دولت قرار می‌گیرد.
به گفته مشاور فرهنگی رئیس جمهور، با تصویب آئین‌نامه مربوط به قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، همه دستگاه‌های دولتی موظف می‌شوند اطلاعاتی را که درباره یک فرد دارند، در اختیار آن فرد قرار دهند.
دولت پاسخگو نباشد همه چیز پنهان می‌ماند
آشنا با تاکید بر اینکه اگر دولت موظف و پاسخگو نباشد، همه چیز پنهان می‌ماند، در پاسخ به این سوال مجری برنامه که چه تضمینی در خصوص اجرای این قانون وجود دارد؟ افزود: در قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات پیش بینی شده است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رئیس شورای انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، هر ۶ ماه یک بار به رئیس جمهور درباره اجرای این قانون گزارش دهد و رئیس جمهور نیز سالانه به مجلس شورای اسلامی در این خصوص پاسخ می‌دهد. بنابراین مجلس شورای اسلامی ضامن اجرای این قانون است.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه این برنامه زنده تلویزیونی، با بیان اینکه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات گام مهمی در مبارزه با فساد است، گفت: گردش آزاد اطلاعات به اراده دولت و توانایی ملت نیاز دارد؛ اگر ملت ما قوی باشد، اگر رسانه‌های ما قوی باشند، تمام وزارتخانه‌ها را پای میز پاسخگویی می‌کشانند.
وی افزود: سایت‌های وزارتخانه‌ها از این پس نباید سایت‌های تبلیغاتی باشند و باید تبدیل به سایت‌های اطلاع‌رسان شوند. البته در فاز دوم اجرای این قانون، گسترش دولت الکترونیک می‌تواند به اجرای قانون گردش آزاد اطلاعات کمک کند.
تذکر به رسانه‌ها، نه عجیب است نه جدید
مشاور فرهنگی رئیس جمهور در بخش دیگری از این گفتگو، با بیان اینکه نظام رسیدگی به تخلفات مطبوعات یک نظام چندوجهی است یعنی هم از سه قوه و هم از دستگاه‌های مختلف دیگر نمایندگانی در آن حضور دارند، تاکید کرد: تذکراتی که به رسانه‌ها داده می‌شود، نه عجیب است نه جدید، بحث اصلی بر سر توقیف است؛ دولت تعهد کرده که از رسانه‌ها شکایت نکند اما شورای نظارت بر مطبوعات تابع و فرمانبر دولت نیست بلکه نهادی مستقل و فرابخشی است که می‌تواند در مورد تخلفات رسانه‌ها تصمیم‌گیری کند.
آشنا وقتی که بلافاصله با این سوال مجری برنامه که ولی همین چند روز پیش بود که نشریه ۹ دی توقیف شد و به چند رسانه دیگر هم تذکر داده شد، رو به رو شد، افزود: ما امیدواریم مشکل ۹ دی هم به زودی حل شود.
دولت یازدهم زیر نظارت دقیق رسانه‌ها است
این استاد علوم ارتباطات اجتماعی همچنین یادآور شد: وظیفه دولت تکریم خبرنگاران است اما رابطه دولت و رسانه‌ها رابطه‌ای بسیار پییچیده است؛ رسانه‌ها بیشترین تلاش را انجام می‌دهند تا بیشترین اطلاعات را به دست بیاورند. البته دولت یازدهم خود را در یک اتاق شیشه‌ای قرار داده و زیر نظارت دقیق رسانه‌هاست. این دولت بیشترین فضا را به رسانه‌ها به‌خصوص رسانه‌های قدرتمند داده است.
وی پس از بیان این عبارت که حجم عظیمی از انتقادها از دولت وجود دارد، با این پرسش مجری برنامه مواجه شد که می‌توانید مثالی بزنید؟ و آشنا گفت: ما در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری تحقیق کوچکی درباره موضوع ریزگردها انجام دادیم و عملکرد ۴ رسانه بزرگ را از سال ۸۷ تا آخر سال ۹۳ در خصوص منشاء ریزگردها بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ به یک گونه با این موضوع برخورد شده و غالباً منشا ریزگردها را خارجی اعلام کرده‌اند اما از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ تا پایان بازه زمانی مورد اشاره (آخر ۹۳)، داخل کشور به عنوان منشا ریزگردها مورد توجه این رسانه‌ها قرار می‌گیرد.
مشاور فرهنگی رئیس جمهور افزود: متاسفانه این مسئله این نکته را ثابت می‌کند که اگر منِ نوعی از دولتی خوشم نیاید، حتی می‌توانم منشا ریزگردها را هم تغییر دهم و آن را به او نسبت دهم فارغ از اینکه واقعاً منشا ریزگردها چیست و کجاست!؟
وی در ادامه با بیان اینکه وزرای دولت یازدهم بیشترین حضورِ پاسخگو را در صدا و سیما داشته‌اند، تاکید کرد: مسائلی که دولت به آنها پاسخ داده، پیچیده و سخت است و با توجه به اینکه بسیاری از مسایل به این دولت ارتباط نداشته و مربوط به گذشته بوده، دو نوع برداشت از پاسخ‌ها می‌شود؛ اگر بحث جدی در مورد وضع گذشته شود، دولت متهم به سیاه نمایی می‌شود و اگر صحبت نکند و وضع کنونی را توضیح دهد، خودش را زیر سوال برده است. مسکن مهر و مسایل بانکی نمونه متهم شدن دولت به سیاه نمایی گذشته است.
از خیلی از خبرنگاران راضی نیستم
آشنا در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا از خبرنگاران راضی هستید؟ با بیان اینکه من از خیلی از خبرنگاران راضی نیستم، انعکاس به گفته او «گاه پرغلط و گاه تحریف شده» صحبت‌های شب قبل خود را در برنامه‌ای که وزارت کار به مناسبت روز خبرنگار برپا کرده بود، موید مدعای خود خواند و در عین حال به مسائل و مشکلات خبرنگاران اشاره کرد و گفت: کیفیت حرفه‌ای کار خبرنگاری به دلیل مشکلات معیشتی، نداشتن آموزش حرفه‌ای و چند شغله بودن ضعیف شده است. بسیاری از خبرنگاران ما مانند شما (مجری برنامه) کارمند صداوسیما نیستند که حقوق ثابتی داشته باشند و از این جهت دغدغه‌هایشان کمتر باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه آموزش روزنامه‌نگاری در کشور لطمه دیده و فناوری اطلاعات و ارتباطات در این آموزش فراموش شده است، گفت: در دولت یازدهم کارگاه‌های آموزشی روزنامه‌نگاری برای روزنامه نگاران در ۲۲ استان برپا شده است. متاسفانه اکنون خبرنگاران ما احساس می‌کنند که استثمار می‌شوند زیرا نه قرارداد ثابتی دارند و نه پرداخت‌هایشان، مستمر است.
مشاور فرهنگی رئیس جمهور همچنین از مرکز آموزش خبرگزاری فارس و موسسه همشهری به عنوان دو مرکز موثر و کارآمد برای آموزش خبرنگاری در کشور نام برد و گفت: دولت تلاش کرده که موسسات خبری را ملزم کند که حتماً از خبرنگارانشان حمایت کنند و به صاحبان رسانه‌ها اعلام کرده که اگر می‌خواهند یارانه مطبوعاتی وزارت ارشاد را دریافت کنند، باید فهرست بیمه کارکنان و خبرنگاران خود را ارائه دهند.
آشنا افزود: از طرف دیگر هر فردی که اسم آن در فهرست بیمه باشد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از محل صندوق حمایت از روزنامه نگاران، نویسندگان و هنرمندان، وی را بیمه تکمیلی می‌کند. همچنین در تسهیلاتی تازه، اگر خبرنگاری نیز مایل به کار پژوهشی باشد، وزارت ارشاد هزینه‌های سفر تحقیقاتی وی را به شرط تصویب پروپوزال آن در شورایی تخصصی که به همین منظور شکل گرفته، تائید شده باشد.
معتقد نیستم که همه چیز گل و بلبل است
وی در پایان سخنانش با اذعان به نامساعد بودن وضعیت خبرنگاران در کشور و ضمن بیان اینکه خبرنگاران مشکلات بیمه‌ای زیادی دارند اما از آن طرف سازمان تامین اجتماعی هم با مشکلات فراوانی در تامین هزینه‌ها روبه‌روست و اگر بخواهیم مشکل خبرنگاران را حل کنیم، فشار بیشتری به این سازمان می‌آید، گفت: من اصلاً معتقد نیستم که همه چیز گل و بلبل است.
مشاور فرهنگی رئیس جمهور که در برنامه‌ای با عنوان «ارتباط رسانه و حاکمیت» حضور یافته بود، سخنان خود را اینگونه خاتمه داد: رابطه این دولت و رسانه‌ها رابطه دولت پاسخگو و رسانه پرسشگر خواهد بود؛ این تعهد دولت است.
در این برنامه همچنین حسن محرابی مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مهمان تلفنی برنامه بود، در سخنانی از شفاف سازی معاونت مطبوعاتی در ۲ سال گذشته سخن گفت و در خصوص بحث بیمه خبرنگاران هم یادآور شد: برای بیمه درمانی و تکمیلی خبرنگاران اقداماتی انجام داده‌ایم البته بیمه درمانی برعهده مدیران رسانه‌هاست ولی ما متعهد شده‌ایم حق بیمه خدمات درمانی افرادی را که به طور تمام وقت در رسانه‌ها فعالیت می‌کنند، پرداخت کنیم.
به گفته وی، افرادی که به صورت پاره وقت در رسانه‌ها فعالیت می‌کنند، با ثبت اطلاعات فردی خود در پایگاه سمان می‌توانند به عنوان خبرنگار غیرحرفه‌ای از خدمات صندوق اعتباری «هنر» استفاده کنند.
قرار بود در گفتگوی ویژه خبری شب گذشته، سیدنظام الدین موسوی دبیرکل انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان هم حضور داشته باشد تا در خصوص بررسی رابطه رسانه‌ها و دولت توضیح دهد اما چنین نشد و برنامه بدون همرای او به پایان رسید.
حضور حسام‌الدین آشنا که عضو شورای نظارت بر صدا و سیما نیز هست ، در برنامه زنده تلویزیونی جهت پاسخگویی به سوالاتی در خصوص مسائل مرتبط با رسانه‌ها تنها یک شب پس از آن صورت گرفت که وی در برنامه‌ای که به مناسبت روز خبرنگار و به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعیبرپا شده بود، انتقاداتی را علیه صدا و سیما و نحوه مواجهه رسانه ملی با مصوبات شورای نظارت بر صدا و سیما مطرح کرده بود.
