عوامل تشدید کننده پدیده گرد و غبار مشخص شد
محققان دانشگاه صنعتی شریف، کشورهای همسایه غربی ایران تا شمال آفریقا و «هورالعظیم» را عوامل تشدید کننده پدیده گردوغبار در تهران و اهواز اعلام کردند.
به گزارش خبرگزاری مهر، طی چند سال اخیر، هجوم ریزگردها به مناطقی از کشور شدت یافته است و محققین دانشگاهی از مدت‌ها پیش بر روی این موضوعات مطالعاتی انجام می دادند. در این راستا طرحهای پژوهشی مختلفی مانند طرح کلان ملی توسط شورای علوم، تحقیقات و فناوری تحت عنوان طرح کلان ملی مطالعه، ارزیابی و مدیریت ریزگردها تصویب شده ولی با این وجود بستر و بودجه لازم جهت انجام این تحقیقات تامین نشده است.
دکتر محمد ارحامی، مدیر گروه محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف درباره آنچه عملا در حوزه پژوهش اتفاق افتاد، گفت: تا کنون پروپوزال های متعددی از سوی دانشگاه شریف به ارگانهای مرتبط با ریزگردها ارائه شده که متأسفانه بودجه هیچ یک از این طرحها تأیید شده است.
وی همچنین از عدم تخصیص بودجه‌های مصوب برای مطالعه ریزگردها انتقاد کرد و افزود: عدم اهتمام مسئولین و اختصاص نیافتن اعتبارات لازم باعث شده تا به حال پیشرفت قابل ملاحظه‌ای از این طرح ها که برای حل ریشه ای معضل ریزگردها تعریف شده بود به دست نیاید.
مطالعات شریفی‌ها درباره ریزگردها
ارحامی در مورد یکی از مهمترین مطالعات انجام شده در خصوص ریزگردها گفت: چند سال قبل تحقیقاتی در مورد شناخت کانونهای خارجی ریزگردهای تهران شد و بعد از آن نتایج بدست آمده برای ۵ شهر دیگر نیز مورد بررسی قرار گرفت که اهواز نیز جز شهرهای هدف بوده است.
وی ادامه داد: مدلسازی الگوهای گرد و غبار، شیوه اجرایی این طرح بود که در این مطالعه الگوهای آلودگی گسترده چند سال پیش مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مشخص شد که کدام مناطق در خارج از ایران کانون اصلی ایجاد غبار در شهرهای داخل کشور هستند.
به گفته وی، در بررسی مناطقی که احتمال می رفت در ایجاد گرد و غبار نقش داشته باشند کشورهای همسایه غربی ایران تا شمال آفریقا دسته بندی شدند و مشخص شد که بیشترین تأثیر پذیری گرد و غبار تهران در دوره های مورد مطالعه از کشور عراق و به طور دقیق نواحی بین دجله و فرات است.
ارحامی اظهار داشت: علاوه بر بین النهرین به نظر می رسد نقش سایر مناطق نیز در تشدید طوفانهای گردوغبارشهرهای جنوبی مانند اهواز قابل توجه است و یکی از مناطقی که احتمال می رود نقش پر رنگی را در این موضوع ایفا کند «هورالعظیم» است. ویژگی مشترک این دو ناحیه کم شدن سطح آب آنها طی سالهای گذشته و به تبع آن افزایش مناطق خشک در اطرف آنهاست که عامل تشدید کننده پدیده گرد و غبار به شمار می روند.
پژوهش، کلید حل ریشه‌ای مشکلات
استادیار دانشکده عمران دانشگاه صنعتی شریف عدم توجه به توانمندیهای مراکز پژوهشی دانشگاهها در زمینه مطالعات و اجرای طرحها در حوزه‌های مختلف و به کارنگرفتن نتیجه تحقیقات و پژوهشها در حل ریشه‌ای مسائل را علت پیشرفت ضعیف در حل و فصل مسائل کلان کشور دانست و گفت: عملکرد ضعیف در ساماندهی طرحها و پروژه‌های مطالعه ریزگردها و تحقق اهداف آنها موجب شده تا بدون ریشه یابی و نگاه جامع بر مشکلات با اقدامات کوتاه مدت و جزیره‌ای نهادها، مسائل به طور کامل حل و فصل نشوند و ادامه‌ی این روند به بحرانهای جدی بیانجامد.
ارحامی عوامل مهمی که در عدم به ثمر نشستن مطالعات و تحقیقات دانشگاهی در زمینه ریزگردها نقش دارند را نبود یک متولی مشخص باتوجه به درگیر بودن ارگانهای مختلف در موضوع ریزگردها و جای خالی مدیریت کلان، جهت راهبری نهادها و مشخص کردن وظیفه هر نهاد دانست.
وی اظهار داشت: بر این اساس تحقیقات دانشگاهی کاربردی نمی شوند و نقش سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و درمان به سبب تولید گرد و غبار از کانونهایی در خارج از کشور، می توانند مسئولان روابط خارجی پر رنگ و تأثیرگذار در اجرایی این طرح های پژوهشی باشند.
