طی ماههای گذشته «نفوذ» یکی از پرکاربردترین واژههای مورد استفاده توسط مقام معظم رهبری بوده است؛ ایشان بارها با تأکید بر نفوذ از مسئولین و نخبگان خواستهاند تا نسبت به این موضوع هوشیاری بیشتری داشته باشند.
اگرچه نفوذ تلاش جدید و یا روشی نوین از سوی دشمن برای مقابله با ایران نبوده و از دیرباز این سطح از دشمنی با ایران وجود داشته است، اما طی سالهای اخیر و بهویژه در ادامه مذاکرات هستهای ایران این موضوع بهعنوان یک خطر جایگاه ویژهای پیدا کرده و رهبر انقلاب نیز از همین رو تأکیدات خود را در این خصوص بیشتر کردهاند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای مجمع جهانی اهلبیت (ع) برای اولین بار به تشریح ابعاد نفوذ پرداخته و فرمودند: «نظام استکباری و در رأس آنها آمریکا امروزه درصدد است که با بهرهگیری از موضوعات مختلفی مانند موضوع هستهای در کشور نفوذ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشد تا از همین دریچه بتواند اهداف شوم خود را در مقابله با جمهوری اسلامی ادامه دهد و از صدور تفکر انقلاب اسلامی به کشورهای منطقه جلوگیری کند.»
دشمنان انقلاب اسلامی در ادامه پیاده کردن جنگ نرم در کشور پروژه نفوذ را کلید زده و تمام سرمایهگذاری خود را برای اجرای کامل این پروژه قرار دادند؛ چراکه بهترین و کمهزینهترین روش برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی و نظام در حال حاضر برای دشمن پیادهسازی این پروژه است.
ابعاد نفوذ تا حد زیادی برای همه تعریف شده است، اما بیشترین و مهمترین ابعادی که برای این پروژه از سوی دشمن متصور است، نفوذ سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی است که مقابله با هر یک از سطوح نفوذ در کشور بیشتر بر عهده گروهی قرار گرفته است.
رهبر انقلاب مهمترین سطوح از نفوذ در کشور را نفوذ سیاسی و نفوذ فرهنگی میدانند و در این راستا تأکید میکنند: «دشمن سعی میکند در زمینه فرهنگی، باورهای جامعه را دگرگون کند؛ و آن باورهایی را که توانسته این جامعه را سرِپا نگه دارد جابهجا کند، خدشه در آنها وارد کند، اختلال و رخنه در آنها بهوجود بیاورد. خرجها میکنند؛ میلیاردها خرج میکنند برای این مقصود؛ این رخنه و نفوذ فرهنگی است.»
کارشناسان فرهنگی معتقد هستند هدف اصلی دشمن از نفوذ فرهنگی، نوعی سلطه فکری و درنهایت باور سازی برای ملت ایران است؛ بیژن نوباوه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بر این باور است که در روش نفوذ فرهنگی که با ابزار مختلفی انجام میشود، مردم بی آنکه متوجه شوند به نفع کشورهای غربی، تغییر رفتار میدهند.
در حقیقت پروژه نفوذ در ابعاد مختلف در کشور بر مبنای نفوذ فرهنگی قرار گرفته است؛ بهعبارتدیگر اگر دشمن بتواند باورهای ملت ایران را تغییر دهد و افکار مردم را از تفکرات انقلاب اسلامی تهی کند، زمینه برای نفوذ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی نیز فراهم میشود.
در دوران بعد از مذاکرات هستهای از آنجا که عدهای از افراد فعال در بدنه دولت معتقد بودند که بایستی درهای اقتصادی و فرهنگی کشور را به روی غرب گشوده شود، زمینه برای نفوذ فرهنگی دشمن در کشور بیشتر فراهم شد.
از مصادیق نفوذ فرهنگی در کشور در حال حاضر میتوان به برخی از شبکههای گسترده در فضای مجازی اشاره کرد که با هدف استحاله فکری جوانان در پوشش شبکههای مختلف کارآفرینی و یا بازاریابی فعالیت میکنند.
از نمونه این دورههای کارآفرینی میتوان به «استارتآپ ویکندهای جهانی» که با همکاری مشترک برخی سازمانهای دولتی با حمایت گوگل و مجموعهای از شرکتهای کلان خارجی مانند کوکاکولا، مایکروسافت و … در ایران برگزار میشود اشاره کرد.
تناقضی که در طرح آمریکایی استارتآپ ویکند به چشم میخورد این است که شرکت گوگل از یکسو با تحریمهای اینترنتی علیه ایران همراه میشود و در پاسخ درخواست وزارت ارتباطات مبنی بر پذیرفتن قوانین ایران جهت فعالیت در کشورمان میگوید «ایران حقی برای مدیریت اینترنت ندارد» و از سوی دیگر باانگیزههای خیرخواهانه اقدام به راهاندازی طرح کارآفرینی استارتآپ میکنند.
نفوذ فرهنگی و به دنبال آن نفوذ رسانهای امروزه مصادیقی در همه سطوح فضای مجازی پیدا کرده است که در نوع کارآفرینی به سبک استارتآپ، مدیران اصلی این طرح به همراهی برخی مسئولین که اعتقادی به موضوع نفوذ نداشته و یا خود از عاملان نفوذ در کشور هستند، در تلاشاند افراد خاصی را به شکل تعریف شده برای مدیران غربی تربیت و به بدنه رسانهای کشور وارد کنند که نتیجه این اقدام این افراد اگرچه ایرانی هستند اما تفکراتشان مانند مدیران غربی است و این افراد به بازوی اجرایی آنها در کشور تبدیل میشوند.
هرچند که نفوذ رسانهای از مدتها قبل در کشور کلید خورده و برخی از عاملان آنها نیز طی ماههای گذشته دستگیر شدهاند اما باید در نظر داشت همانطور که بارها رهبر معظم انقلاب فرمودند بهترین راه مقابله با فرهنگ بیگانه، تقویت فرهنگ بومی است. فرهنگ بومی در کشور ما، فرهنگی ایرانی اسلامی است که مردم سالها با آن آمیختهاند و این فرهنگ عاشورایی، فرهنگ مبارزه است که ما سالها با این فرهنگ انقلابی زندگی کردهایم.
لذا در بعد نفوذ رسانهای بایستی رسانههای همسو با انقلاب و اسلام تقویت شوند و گامهای مؤثری برای هماهنگی این رسانهها در سطح کشور برداشته شود.
آگاهی بخشی در فضای رسانهای، شناسایی عناصر رسانهای مستعد و انقلابی، تربیت و آموزش این عناصر، شناسایی و جذب نخبگان بهمنظور تشکیل شبکههای فعال رسانهای و … راهکارهایی مناسب جهت تقویت قوای انقلابی برای مقابله با جبهه نفوذ هستند.
علیرضا اسلامی فر/کارشناس فرهنگی دانشگاه
