ظریف: ایران سیگنال‌های متناقضی را از آمریکا دریافت می‌کند/ وضع محدودیت ویزا نامعقول است
وزیر خارجه ایران گفت که ایران از برنامه تغییر معافیت ویزای آمریکا ناراحت شده است، این برنامه شهروندان اروپایی را که به ایران سفر کرده‌اند ملزم خواهد کرد تا برای سفر به آمریکا، ویزا دریافت کنند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران که برای شرکت در نشست روز جمعه نیویورک درباره سوریه به این شهر سفر کرده بود با پایگاه خبری تحلیلی المانیتور مصاحبه‌ای انجام داد.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه با المانیتور تصریح کرد: ایران از برنامه تغییر معافیت ویزای آمریکا ناراحت شده است، این برنامه شهروندان اروپایی را که به ایران سفر کرده‌اند ملزم خواهد کرد تا برای سفر به آمریکا، ویزا دریافت کنند. ظریف گفت که در خصوص این مساله با جان کری وزیر خارجه آمریکا مذاکره کرده است.
متن مصاحبه وزیر خارجه ایران با المانیتور در زیر می‌آید:
المانیتور: امروز یک روز بسیار سازنده بود. آیا تصمیم این بوده که به اسد در راهکاری که نتیجه توافق یا عدم توافق است، اشاره‌ای نشود، در این صورت این مساله می‌تواند به ضرر هرگونه توافقی باشد یا اینکه تفاهمی فراتر از آن وجود دارد یعنی اینکه مردم سوریه آزاد هستند تا در خصوص آینده سوریه تصمیم بگیرند از طریق یک انتخابات تحت نظارت بین‌المللی؟
ظریف: خوب، من فکر می‌کنم چیزی که مهم است این است که جامعه بین‌المللی سعی می‌کند تا مذاکره بین سوری‌ها را تسهیل کند به جای اینکه شرایط مذاکره را دیکته نماید. در طول چهار سال و نیم گذشته، یا حداقل پس از چند ماه اول که همه در دو طرف تصور می‌کردند که این درگیری ظرف چند ماه به پایان خواهد رسید، پس از آن برای تقریبا 4 سال گذشته، تلاش برای پایان دادن به این مساله به این دلیل بی اثر و خنثی شده است که تلاش زیادی برای تعیین نتیجه مذاکرات پیش از آغاز مذاکرات صورت گرفته، تقریبا به عنوان یک پیش شرط برای مذاکرات. و من فکر می‌کنم به محض اینکه افراد متوجه شدند که این مساله غیرممکن است، اگر شما می‌خواهید راهکاری سیاسی برای کابوس سوریه پیدا کنید، شما باید قادر باشید در میزی بدون تعیین پیش شرط‌ها بنشینید. و من فکر می‌کنم که این واقع نگری است. این به ضرر روند مذاکرات نخواهد بود، بلکه یک واقع نگری است. اینکه شما باید مذاکرات را آغاز کنید و از طریق روند مذاکره به نتیجه دست پیدا کنید، نه اینکه پیش از آغاز روند مذاکره به نتیجه دست پیدا کنید.
اکنون دستاورد آن چیزی است که مردم سوریه تصمیم خواهند گرفت نه آن چیزی که ما باید در این اتاق درباره آن فکر کنیم، در یک اتاق در هتلی زیبا در نیویورک یا وین یا هر جای دیگر، تصمیم برای مردم سوریه. و من فکر می‌کنم این مساله مهم است. البته اختلاف نظر وجود دارد. ما درباره اینکه تروریست‌ها چه کسانی هستند، اختلاف نظر داریم. متاسفانه، داعش و جبهه النصره از سوی برخی دوستان ما و همسایگان به عنوان مخالفان استفاده می‌شوند به جای اینکه آنها را تروریست بدانند.
و ما قطعا اختلافاتی در خصوص اینکه روند سیاسی چگونه باید منجر به تشکیل یک دولت وجدت ملی شود، داریم. ما دیدگاه‌های خود را به طور شفاف ارائه کرده‌ایم و امیدواریم دیگران نیز برای انجام این کار آماده باشند و در همان زمان، به مردم سوریه کمک کنند تا در کنار یکدیگر قرار گیرند و به این خونریزی پایان دهند.
من فکر می‌کنم مساله دیگری که موجب اختلاف نظر احتمالی است این است که برخی از دوستان ما همچنان بر این باورند که یک راهکار نظامی وجود دارد. من فکر می‌کنم این یک توهم است. بی شک باید یک عنصر نظامی وجود داشته باشد ولی باید یک راهکار سیاسی نیز وجود داشته باشد. و سپس نیاز به مشارکت در یک رویکرد جامع داریم تا مشکل این گروه‌های افراطی را حل و فصل کنیم.
المانیتور: صحبت از گروه‌های تروریستی است، قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل گروه‌های تروریستی را از روند مذاکره منع کرده است. آیا اجماعی در خصوص چگونگی تعریف این گروه‌ها وجود دارد؟ شما روز 18 دسامبر در مقاله خود در روزنامه گاردین به این مساله اشاره کرده‌اید که “برخی فشارها وجود دارد تا گروه‌های وابسته به القاعده جایگاه برجسته‌ای در میز مذاکره داشته باشند”. شما این گروه‌ها را چگونه تعریف می‌کنید؟
ظریف: خوب، منظور من این است که این مساله مشکل نیست. گروه‌هایی هستند که به القاعده وابسته هستند، بیانیه‌هایی صادر کرده‌اند که نشان می‌دهد با القاعده یا شاخه‌های آن در سوریه، سمپاتی دارند. این مسائل نمی‌تواند همگی ناگهانی باشد. اینها گروه‌های تروریستی هستند که معمولا از اتباع غیرسوری تشکیل شده است. این مساله به سادگی قابل قبول نیست که سعی کنید این گروه‌ها را بار دیگر دسته بندی کنید و آنها را به عنوان مخالفان دموکراتیک مطرح کنید.
المانیتور: شما چگونه یک گروه مخالف مشروع را تعریف می‌کنید که قابلیت حضور در مذاکرات را داشته باشد؟
ظریف: خوب، ما خط قرمزی داریم که داعش، جبهه النصره یا سایر گروه‌های وابسته به القاعده نمی‌توانند مخالفان مشروع به شمار روند. بنابر این هر کسی که جز اینها نباشد و هر کسی که حاضر باشد بنشیند و به دنبال راهکاری سیاسی باشد، اگر معیارها را برآورده کنند، پس می‌توانند در مذاکرات باشند. متاسفانه افراد سعی می‌کنند تا از تعیین این معیارها جلوگیری کنند.
المانیتور: آیا ایران قادر بوده است تا به تلاش‌های آتش بس کمک کند تا دسترسی بیشتری برای کمک‌های انساندوستانه در سوریه فراهم شود؟
ظریف: خوب، ما طی سال‌های گذشته تلاش کردیم در برخی موارد موفق شده‌ایم تا به دسترسی انساندوستانه برسیم، در برخی موارد توانسته‌ایم حتی به آتش بس موقت برای خروج شهروندان غیرنظامی دست یابیم. حتی در برخی موارد، به شبه نظامیانی که دیگر نمی‌خواستند به درگیری در مناطق تحت محاصره ادامه دهند، اجازه داده‌ایم. برخی افراد درگیری‌های سوریه را به یک کسب و کار تبدیل کرده‌اند تا شاهد ادامه خونریزی در سوریه باشند چرا که این مساله از نظر سیاسی برای کسانی که می‌خواهند یک کمپین تبلیغاتی را به راه بیندازند، مفید است. این یک صحبت بسیار غم انگیز است و من بسیار متاسفم که این مطلب را می‌گویم. ولی این برای افراد مهم است که درک کنند نمی‌توانند به خواسته‌های سیاسی خود به قیمت بدبختی مردم سوریه دست یابند.
ما سعی خواهیم کرد تا برای هر آنچه که می‌توانیم به آن دست یابیم، تلاش کنیم. اگر یک آتش بس محلی باشد، اگر یک آتش بس منطقه‌ای باشد، اگر یک آتش بس موقت انسانی باشد. هر کاری بتوانیم انجام می‌دهیم ما باید برای از بین بردن درد و رنج‌های مردم سوریه تلاش کنیم.
زمانی که عربستان برای تعامل و شرکت در مذاکره جدی آماده باشد، ایران نیز حاضر خواهد بود
المانیتور: زمانی که در پاییز اینجا در نیویورک بودید، گفتید که برای مذاکره با سعودی‌ها تلاش می‌کنید ولی سعودی‌ها هنوز قبول نکرده‌اند. پس از تلاش‌های شدید توسط ایالات متحده، و سایرین، آمریکا سعودی‌ها را متقاعد کرد تا ایران نیز بخشی از گروه حمایت بین‌المللی سوریه باشد، تا هر دو کشور دور میز مذاکره باشند. نظر شما درباره این تلاش چیست و روند همکاری در این یک روز و نیم گذشته را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ظریف: خوب؛ ما همواره آمادگی خود را برای تعامل با همسایگان مان اعلام کرده‌ایم، و معتقدیم که همسایگان مان اولویت ما هستند. زمانی که دوستان سعودی ما برای تعامل و شرکت در مذاکره جدی آماده باشند، ایران نیز حاضر خواهد بود. این واقعیت که افراد اجازه داشته باشند تا بازیگران اصلی را از این روند محروم کنند، یک ناهنجاری بوده است، اینکه میز مذاکره‌ای باشد که همه بازیگران اصلی و مهم نتوانند بنشینند و مذاکره کنند.
بنابر این منظور من این است، باید بگویم که چیزی که در گذشته اتفاق افتاده (خارج نگه داشتن ایران از نشست‌های ژنو درباره سوریه) یک ناهنجاری بوده است، نه چیزی که الان در حال اتفاق افتادن است.
المانیتور: معاون شما حسین امیر عبداللهیان اخیرا گفته است که مذاکرات بیشتری بین ایران و عربستان این اواخر وجود داشته است. آیا شما قادر به توسعه دادن این کانال ارتباطی بوده‌اید؟
ظریف: برخی مذاکرات کوتاه وجود داشته است، و از این مساله استقبال شده است. و من چندین بار دیدگاه‌های خود را با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی در میان گذاشته‌ام. سفیر ایران نیز چندین بار دیدگاه‌های خود را مطرح کرده است. ما امیدواریم که این یک سرآغاز خوب باشد.
المانیتور: آیا قادر بوده‌اید تا در خصوص ادامه درگیری‌ها در یمن مذاکره کنید؟
ظریف: نه، ما سعی کرده‌ایم تا از طریق سازمان ملل کمک کنیم، در مذاکراتی که در ژنو برگزار می‌شود. ما روند مذاکرات را تسهیل می‌کنیم و به مذاکراتی که هم اکنون در جریان است، کمک خواهیم کرد. من امیدوارم این مذاکرات در مسیر درستی پیش برود.
قانون جدید آمریکا در وضع محدودیت ویزا برای کسانی که به ایران سفر می‌کنند نامعقول است
المانیتور: در خصوص توافق هسته‌ای، آیا فکر می‌کنید اجرا و پایبندی آمریکا به تعهداتش در چارچوب برجام برای لغو تحریم‌ها موجب بهبود روابط آمریکا و ایران خواهد شد؟
ظریف: خوب، ما باید صبر کنیم و ببینیم. متاسفانه نشانه‌های مختلط و درهمی از سوی واشنگتن ارسال می‌شود، که اکثرا سیگنال‌های منفی هستند، شامل محدودیت‌های برنامه معافیت ویزا که از سوی مجلس نمایندگان تنظیم شده و امروز نیز سنا آن را تصویب کرده، به نظر ما این اقدامات در راستای تعهدات آمریکا در چارچوب برجام نیست. اکنون منتظر تصمیم دولت آمریکا هستیم که چگونه می‌خواهد خود را با تعهدات مربوط به برجام، تطبیق دهد.
من مذاکراتی با جان کری وزیر خارجه آمریکا و سایرین طی روزهای گذشته داشتم و منتظر اقدام آنها هستم. چیزی که مهم است این است که آمریکا باید یک سیگنال را برای مردم ایران ارسال کند که آماده است رفتار و سیاست خود را در قبال ایران تغییر دهد. اکنون این مساله روشن است که این قانون جدید نامعقول است چرا که نه ایرانی‌ها نه هر کسی که به ایران سفر کرده، هیچ ارتباطی با تراژدی‌های رخ داده در پاریس یا سن برناردینو ندارد. ولی آنها هدف قرار گرفته‌اند. من فکر می‌کنم این قانون موجب بی اعتبار شدن کسانی می‌شود که این چنین قوانینی را تصویب می‌کنند، و کسانی که این قوانین را تدوین و اجرا می‌کنند. و این قانون یک پیام بسیار بد را برای ایرانی‌ها ارسال خواهد کرد که آمریکا برای ادامه سیاست خصمانه خود علیه ایران مصمم است.
نهادی نظارتی در ایران وجود دارد تا مطمئن شود آمریکا به تعهدات خود پایبند باقی مانده است
المانیتور: از آنجایی که ایران این اقدام را نقض تعهدات آمریکا می‌داند، آیا تهران اقدامات مرتبط با این مساله را انجام خواهد داد؟
ظریف: منظور من این است که ما توجهی به آنچه که در سیستم قانونی آمریکا اتفاق می‌افتد، نداریم. چیزی که مهم است این است که دولت آمریکا چه اقدامی را در پیش می‌گیرد. من معتقدم اقدامات اصلاحی وجود دارد که دولت آمریکا می‌تواند انجام دهد، و باید انجام دهد، تا عواقب منفی این قانون را از بین ببرد و آمریکا را به تطابق و همکاری در چارچوب برجام بازگرداند. بنابر این ما منتظر اقدامات آمریکا هستیم.
المانیتور: یک سئوال دیگر درباره توافق هسته‌ای ایران. یکی از تغییرات مربوط به مدیریت مذاکرات هسته‌ای پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور، انتقال پرونده هسته‌ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه بوده است. و نقش گسترده سازمان انرژی اتمی ایران در اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام، کدام یک از نهادهای دولت ایران مسئول اجرای توافق هسته‌ای است؟
ظریف: خوب، این یک فرآیند میان سازمانی است. وزارت خارجه مسئول هدایت مذاکرات است، ولی ما همواره هم از متخصصان و همین طور از مشارکت سیاسی سازمان انرژی اتمی بهره می‌بریم، به خصوص در زمینه بخش‌های نهایی مذاکرات. دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا در روند مذاکرات تعامل داشته‌اند که ثابت کرد این تعامل بسیار مفید بوده است.
و حالا، این یک تمرین بین سازمانی در ایران است با یک نهاد که زیر نظر شورای امنیت ملی است که اساسا بر روند اجرای برجام نظارت می‌کند. بنابر این، این یک روند پیچیده است، ولی این بیشتر به خاطر آن است که اقدامات صورت گرفته ایران برای اجرای تعهداتش باید از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تایید واقع شود. این مساله برای ما مهم است که مطمئن شویم آمریکا و اروپا به خصوص آمریکا، به تعهدات خود در چارچوب برجام پایبند باقی بمانند. و به همین دلیل است که نهاد نظارتی در ایران وجود دارد تا مطمئن شود آمریکا به تعهدات خود پایبند باقی مانده است.
هر گونه تنش بین بازیگران منطقه‌ای به طور مستقیم به نفع داعش خواهد بود
المانیتور: مسیر را کمی تغییر دهیم و درباره روسیه صحبت کنیم. روسیه به عنوان یک شریک راهبردی ایران در منطقه ظاهر شده است. با آگاهی از این مساله که حجم تجارت کشور شما با ترکیه 10 برابر بیشتر از مبادلات تجاری با روسیه است، ایران منافع روشنی برای حفظ روابط هم با آنکارا و هم با مسکو دارد. اقدامات صورت گرفته از سوی ایران برای کاهش تنش در روابط روسیه و ترکیه چه بوده است؟
ظریف: خوب، ما سعی کردیم تا در قبال اظهاراتی که مطرح شد، خویشتنداری کنیم. ما سعی کرده‌ایم تا با دوستان ترکیه‌ای خود درباره اظهاراتی که در خصوص عراق داشته‌اند، صحبت کنیم. ما معتقدیم که تمرکز اصلی باید روی مقابله با داعش و سازمان‌های تروریستی در سوریه و عراق باشد، به جای اینکه تلاش‌هایی برای منحرف کردن توجه اصلی از مشکلات اصلی باشد، مشکل اصلی در منطقه افراطی گری و تروریسم است.
بنابر این، ما قطعا امیدواریم که تحولات منطقه ما، هم در روابط ترکیه و روسیه، و همین طور روابط ترکیه و عراق، بهبود یابد. ما خواستار تشدید بیشتر تنش نیستیم. زیرا هر گونه تنش بین بازیگران منطقه‌ای به طور مستقیم به نفع داعش خواهد بود.
المانیتور: و سئوال پایانی. گزارشی در الحیات درباره این مساله منتشر شده است که اردن فهرستی از 167 گروه تروریستی در سوریه ارائه کرده است. بر اساس این گزارش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حزب الله در این فهرست هستند. آیا شما چیزی درباره این گزارش شنیده‌اید؟
ظریف: خوب، اردن وظیفه هماهنگی را بر عهده داشته است. بنابر این، اردن فهرستی را از سازمان‌های مختلف تهیه کرد که برخی کشورها مدعی بودند سازمان‌های تروریستی هستند. یک یا دو کشور در واقع سعی کردند تا از این فهرست به عنوان یک شگرد سیاسی استفاده کنند. در حالی که در خصوص برخی از سازمان‌ها مثل داعش و النصره اتفاق نظر وجود دارد، و اکثریت زیادی از این سازمان‌ها شامل احرار الشام که متاسفانه برای شرکت در نشست عربستان دعوت شده بودند، سازمان‌های تروریستی معرفی شده‌اند. یک یا دو کشور بودند که سعی کردند نام‌های خاصی را در فهرست قرار دهند، و این فهرست اکنون رسما باز پس گرفته شده است. بنابر این هیچ فهرستی از سازمان‌ها یا افرادی که واقعا در سوریه با درخواست دولت سوریه در حال مبارزه با داعش یا گروه‌های تروریستی هستند، وجود ندارد.
این یک وضعیت بسیار غم انگیز است وقتی افراد به جای تمرکز روی سازمان‌های تروریستی مثل القاعده، داعش و جبهه النصره و احرار الشام و جیش الاسلام، که همه به تروریستی بودن آنها اذعان دارند، سعی می‌کنند از این سازمان‌ها به عنوان اهرم فشاری استفاده کنند یا با این گروه‌ها برای چانه زنی سیاسی بازی کنند.
ما می‌خواهیم از هر مسیری برای زنده نگه داشتن مذاکرات استفاده کنیم. من فکر می‌کنم چنین فهرستی وجود ندارد. اگر کسی اعلام می‌کند که چنین فهرستی وجود دارد، می‌توانم به طور مطلق بگویم وجود ندارد. و اگر کسی مطلب ضبط شده‌ای از نشست‌ها دارد، ضبط نشست‌ها نشان می‌دهد که هرگونه احتمالی اکنون رسما از بین رفته است.
