ضرورت شنیدن صدای واحداز ۱+۵درلوزان/ایران بدنبال توافق یک مرحله ای

خبرگزاری مهر- گروه سیاسی: دور جدید مذاکرات هسته ای ایران در لوزان از شب گذشته آغاز شد. مذاکراتی که در روزهای ابتدایی سال ۱۳۹۴ و روزهای پایانی مارس می تواند فهم مشترکی را برای طرفین به همراه داشته باشد که مسیر رسیدن به توافق جامع تا پایان ضرب الاجل تیر ماه را هموارتر کند.

دومین دور مذاکرات هسته ای ایران به میزبانی شهر کوچک و ساحلی لوزان چهارشنبه شب با دیدار معاونان وزرای امور خارجه ایران و آمریکا آغاز شد، دیداری که گفته می شود در آن بیشتر به چارچوب مذاکرات در روزهای آتی پرداخته شد و اصل گفتگوها صبح امروز با دیدار رسمی وزرای امور خارجه ایران و آمریکا با ترکیب معمول چند دوره اخیر و البته بدون حضور حسین فریدون کلید خورد.

سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان پیش از آغاز این مذاکرات در گفتگویی گفت: در این دور از مذاکرات همه موضوعاتی که قبلا مورد بحث قرار گرفته، این بار نیز با جزئیات مرور می کنیم و امیدواریم که بشود به راه حل های جدیدی رسید.

عراقچی با اشاره به اینکه راه حل در دسترس است، بیان کرد: مهم این است که طرف مقابل تا چه اندازه اراده سیاسی داشته باشد و چقدر آمادگی برای رسیده به راه حل جامع دارد.

صدای واحد غرب لزوم به ثمر نشستن مذاکرات لوزان

اظهارات معاون وزیر امور خارجه در این باره در حالی مطرح شده است که تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان هفته گذشته نیز روزهای پایانی سال را برای مذاکرات در لوزان به سر برد. مذاکراتی که تا ۲۹ اسفند ماه ادامه داشت و در حالی که ایران تأکید کرد در صورت رسیدن به مراحلی که احساس کند ادامه مذاکرات مفید است حتی برای نوروز نیز به تهران باز نخواهد گشت، در آخرین روز سال ۱۳۹۳با عدم حضور وزرای امور خارجه کشورهای ۱+۵ که قرار بود ظرف جمعه و شنبه طبق اعلام قبلی در لوزان باشند، متوقف و به یک هفته بعد موکول شد.

اما علت توقف مذاکرات به مرور از سوی رسانه های خارجی هویدا شد؛ کارشکنی فرانسوی ها!  تحلیل های روزنامه هایی مانند گاردین و وال استریت ژورنال نشان داد که یک بار دیگر اختلافات درونی میان اعضای ۱+۵ باعث مشکلاتی در مسیر مذاکرات هسته ای ایران شده است.

سناریویی که در نوامبر ۲۰۱۳ یعنی حدود یک سال و نیم پیش نیز تکرار شده بود و مذاکراتی را که در حال نتیجه برای رسیدن به برنامه اقدام مشترک هسته ای بود، به تأخیر انداخت.

به هر حال این امید وجود دارد که  نشست وزرای خارجه اروپا و آمریکا با حضور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روز شنبه گذشته در لندن تا حدودی به رفع اختلافات داخلی ۱+۵ کمک کند و آنها با حل کردن مشکلات داخلی و فائق آمدن بر زیاده خواهی های غیر منطقی،  با صدای واحدی در دور جدید مذاکرات هسته ای در لوزان حاضر شده باشند و بتوانند در اخذ تصمیمات سیاسی هم نظر شوند.

به هر حال در حالی که آمریکایی ها خود پایان مارس را ضرب الاجلی برای دست یابی به حداقل یک اجماع سیاسی برای جلوگیری از تحریم های کنگره عنوان کرده اند، ضرورت چنین هماهنگی در تصمیم گیری کاملا ملموس است و این در حالی است که در چند دور اخیر مذاکرات به ویژه در گفتگوهای هفته گذشته در لوزان، این مسئله مطرح شده است که اختلافات فنی بین ایران و آمریکا بسیار کاهش پیدا کرده و در حقیقت طرفین در یافتن راه حل هایی برای دست یابی به فهم مشترک از بن بست خارج شده اند.

راه حل همه موضوعات موجود است  

براین اساس گفته می شود که طرفین توانسته اند در موضوعات فنی به راه حل هایی دست یابند که بر مبنای آن در صورت توافق احتمالی قطعا هیچ کدام از تأسیسات هسته ای ایران تعطیل نخواهد شد و نطنز و فردو به غنی سازی خود ادامه می دهند و رآکتور اراک هم آب سنگین باقی خواهند ماند.

از سوی دیگر در سایر موضوعات مورد اختلاف که در دوره های اخیر بر آنها تأکید شده است نیز به نظر می رسد راه حل های در دسترسی وجود دارد که تنها یک عزم و اراده برای گرفتن تصمیم سیاسی تا تحقق آنها فاصله است.

به طور مثال در بحث تحریم ها بر علیه ایران گفته می شود در راه حل های موجود میان طرفین، تحریم های اقتصادی ناشی از برنامه هسته ای ایران  به صورت یک جا و در اولین روز بعد از رسیدن به توافق جامع لغو خواهد شد. البته جدا از تحریم ها اقتصادی، تحریم های اشاعه ای و تسلیحاتی در مراحل بعدی که هنوز در مورد آن اختلافاتی درباره طول زمان وجود دارد، برداشته خواهند شد.

و البته ضمانت اجرایی یک چنین توافقی نیز صدور قطعنامه فصل هفتم شورای امنیت است که این توافق را به لحاظ بین المللی برای همه کشورها لازم الاجرا می کند و گفته می شود این قطعنامه نیز بر اساس توافق احتمالی در روز بعد صادر خواهد شد. همین ضمانت اجرایی نیز لزوم قطعنامه فصل هفتمی را مورد تأکید قرار می دهد که در صورتی که قطعنامه در فصل ۷ صادر نشود برای هیچ کشوری لازم الاجرا نخواهد بود.

البته قطعا هنوز ابهامات دیگری نظیر طول مدت زمان توافق و برخی موضوعات فنی از مسائل اصلی است که گفتگوها درباره آن ادامه دارد.

سندی امضا نمی شود

به هر حال قطعا هرگونه توافق احتمالی همان طور که تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان بارها بر آن از ابتدای مذاکرات تأکید داشته اند برد – برد خواهد بود.

اما با وجود چنین راه حل های فنی موجود و حتی در صورت اخذ تصمیم گیری های سیاسی و شنیدن یک صدا از سوی غربی ها قطعا این دور از مذاکرات در لوزان دور امضای سند و توافق نهایی نخواهد بود.

آنچه روشن است در این دور از مذاکرات، که شنیده ها در لوزان حکایت می کند روز شنبه ۹ فرودین ماه روز سرنوشت ساز آن خواهد بود، دست یابی به چارچوب راه حل ها یا همان فهم مشترک که منجر به تفاهمی درباره همه راه حل های مذکور برای دست یابی به توافق است، نتیجه کار خواهد بود و نه چیزی بیشتر از این.

مذاکره کنندگان کشورمان همواره بر توافق یک مرحله ای و خودداری از ۲ بخش کردن آن (تفاهم و توافق) تاکید کرده اند و  در دور اخیر هم در صورت موفقیت تنها به دنبال اعلام دست یابی به چارچوب های راه حل همه موضوعات هستند.

لوزان پایان کار نیست

 نتیجه ای که در صورت دست یابی به آن طرفین همچنان تا تیر ماه برای نگارش متن نهایی توافق جامع فرصت دارند و در حقیقت در پی این مرحله خواهد بود که نگارش متن بر اساس راه حل های موجود آغاز خواهد شد.

البته قطعا عدم دست یابی به این اجماع سیاسی در پایان این دوره پایان مذاکرات نخواهد بود اما به اعتقاد دیپلمات ها همین نتیجه در این دور از مذاکرات می تواند تا حدود بسیار زیادی سرنوشت مذاکرات هسته ای را در چند ماه آینده و در حقیقت  امکان دست یابی به توافق را تعیین کند.

تیم مذاکره کننده هسته ای از صبح امروز مذاکرات را طبق روال گذشته در سطوح مختلف با آمریکا از سر گرفته است. احتمال قوی حضور وزیر امور خارجه روسیه در روز جمعه قطعا نشانه ای برای حضور سایر وزرا است.

رسانه های آمریکایی به نقل از مقامات این کشور گزارش کرده اند که آمریکا با نگاه مثبتی به لوزان سفر کرده است و این امید در آمریکایی ها وجود دارد که در چند روز آینده به هدف این دور از مذاکرات دست پیدا کنند.

سایه یمن بر مذاکرات

از سوی دیگر و در کنار اخباری که از مذاکرات هسته ای شنیده می شود، صبح امروز حمله جنگنده های سعودی به یمن در صدر اخبار رسانه ای قرار گرفت و همین امر هم باعث شد وزیر امور خارجه کشورمان در اولین اظهارات خود در صبح اولین روز مذاکرات هسته ای به این امر اشاره کند.

ظریف گفت: ما خواستار توقف اقدامات فوری عملیات نظامی عربستان در یمن هستیم و این اقدامات را نقض کننده حاکمیت یمن می دانیم.

به هر حال در میان دلایلی که برای احتمال عدم توافق در مذاکرات هسته ای مطرح است، یکی از عمده ترین موضوعات لابی های صهیونیستی است که علاوه بر نمود مشهود آن در کنگره آمریکا در برخی کشورهای منطقه و هم پیمانان اسرائیل نیز به وضوح شاهد آن هستیم.

اقدامات عربستان سعودی برای ممانعت از هرگونه توافق احتمالی بین ایران و ۱+۵ که در اظهار نظر های مقامات این کشور نیز بارها به وضوح بر آن تأکید شده است، بر کسی پوشیده نیست و بر همین اساس نیز برخی از تحلیل ها در لوزان حاکی از آن است که اقدام خودسرانه عربستان در حمله هوایی به یمن در راستای سیاست های گذشته این کشور است خصوصا که سعودی ها در ماههای اخیر با عدم توفیق در مسائل مختلف مواجه بوده اند.