هر کس دوست دارد که رهایی یافتگان از آتش جهنم را بنگرد به فراگیران دانش بنگرد. به خدا سوگند برای هر گامی که طالب علم به سوی خانه عالم بر می‌دارد، خدا عبادت یک سال را برایش می‌نویسد.
امیرمومنان (علیه السلام) می فرمایند: خرد مردم با شش چیز سنجیده می شود: معاشرت، داد و ستد، دستیابی به مقام، برکناری از مقام، توانگری و تهیدستی(1).
در معارف دینی بر دانش اندوزی تاکید فراوانی شده است و به انسان سفارش شده که از گهواره تا گور دانش بجوید(2). در روایات بسیاری به یادگیری دانش های لازم و سودمند سفارش شده است. بر پایه روایات، پدران و مادران باید به آموختن دانش های موردنیاز فرزندانشان در دوران کودکی اقدام کنند تا در بزرگسالی از ثمرهای آن بهره مند شوند.
به فرموده رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، یا عالم باش یا در حال آموختن دانش و وقت خود را در بیهودگی و خوشگذرانی صرف نکن.(3)
امیرمومنان (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: حکمت و (دانش) را فراگیر، هرچند از مشرکان باشد(4)، همچنین می فرمایند: حکمت و (دانش) را فراگیر؛ هرچند از زبان دیوانگان باشد(5) و نیز فرمودند: بر شماست که دانش بجویید، چراکه دانشمند گرامی است، هر چند به خاندانی منسوب نباشد و گرامی است، هر چند تهیدست باشد و گرامی است، هر چند جوان باشد.(6)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: آموزش علم به دیگران برای رضای خدا حسنه است و یادگیری آن عبادت و گفت و گوی علمی تسبیح و کاربرد دانش جهاد و نیز آموزش دادن آن به کسی است که نمی داند صدقه و بخشیدن آن به کسی که صلاحیت دارد سبب قرب الهی است، زیرا دانش، آموزنده حلال و حرام و روشنگر راه بهشت و همدم (حالت) تنهایی است(7)، همچنین می فرمایند: هر کس بخشی از دانش را فرا بگیرد تا برای خشنودی خدا آن را به مردم بیاموزد خدا پاداش هفتاد پیامبر را به او اعطا می کند(8)، نیز می فرمایند:
هر کس دوست دارد که رهایی یافتگان از آتش جهنم را بنگرد به فراگیران دانش بنگرد. به خدا سوگند برای هر گامی که طالب علم به سوی خانه عالم بر می دارد، خدا عبادت یک سال را برایش می نویسد و برای هر گام او شهری در بهشتش می سازد و هنگامی که بر زمین راه می رود زمین برای او آمرزش می طلبد و در حالی صبح و شام می کند که آمرزیده شده و فرشتگان گواهی دهند که آنان از آتش جهنم رهایی یافته اند(9).
همان گرامی می فرمایند: حضور در مجلس عالم از حضور در هزار تشییع جنازه و هزار عیادت از بیمار بهتر است(10)، نیز می فرمایند: کسی که به مسجد رفت و آمد کند تا دانشی مفید بیاموزد یا به دیگران یاد دهد پاداش عمره و حجی کامل خواهد داشت(11)
امیرمومنان (علیه السلام) می فرمایند: ای مومن! علم و ادب بهای جان توست، پس در آموختن آن بکوش، پس هر چه بر علم و ادب تو افزوده شود بر ارزش تو افزوده می شود، چرا که از راه دانش، به پروردگارت راه می یابی و با ادب، خدمت پروردگارت را نیکو بجا می آوری و با این ادب در خدمت است که بنده سزاوار ولایت و قرب الهی می گردد، پس نصیحت مرا بپذیر تا از عذاب برهی(12)
و نیز می فرمایند: یک سخن حکیمانه را مرد بشوند، سپس آن را نقل کند یا دان عمل کند از عبادت یک سال بهتر است(13).
امیرمونان (علیه السلام) می فرمایند: هرکس در راه کسب علم دو گام بردارد و دو ساعت نزد عالم بنشیند و از آموزگار دو کلمه بشنود، خدا برای او دو بهشت واجب گرداند، چنان که خدای متعالی فرمود: برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد دو بهشت است.(14)
امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: پاداش کسی که علم را آموزش می دهد مانند پاداش کسی است که علم می آموزد و او بر کسی که می آموزد برتری دارد، پس دانش را از صاحبان آن (دانشوران) فرا گیرید و به برادرانتان به گونه ای که عالمان به شما یاد داده اند دهید(15).
پی نوشت ها:
1.غررالحکم صفحه 343
2.دراینجا تنها به برخی روایات اشاره شده است
3.المحاسن، صفحه 227، بحارالانوار جلد اول، صفحه 194
4.مشکاً الانوار صفحه 134
5.مصباح الشریعة صفحه 160
6.شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید جلد20 صفحه 332
7.الامالی، طوسی، صفحه569، بحارالانوار، جلد اول، صفحه171
8.روضة الواعظین جلد اوب صفحه12
9.منیة المریدصفحه100
10.مشکاة الانوار، صفحه 135، مستدرک الوسایل جلدو2 صفحه 482
11.منیة المریدصفحه106
12.روضة الواعظین، جلد اول، صفحه 11
13.بحارالانوار، جلد اول، صفحه 183
14.سوره الرحمن آیه46، ارشاد القلوب صفحه 195
15.شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، جلد 20، صفحه 319
